
逐詞逐句對照有聲電子書
S31-9 噶瑪蘭語 第九階 學習手冊
pasaRiR
分享
去
wi
捕魚
Raybaut
[主]
ya
族人
lazat
我們
niaq ,
分享
pasaRiR
[斜]
tu
魚
baut
給
bula
[斜]
tu
親友
qenasuani . |
我們的族人去捕魚,會把魚分享給親友。 |
有
yau
來自遠方
maqedaud
的
ay
朋友
kaput
來
mawtu
拜訪
melaut ,
拿出來
pazukat
主人
buRuR
[屬]
na
家
leppaw
[斜]
tu
最好的
sanengi
的
ay
吃
qanan . |
遠方的朋友來拜訪,主人會把最好的食物拿出來。 |
豐年祭
qataban
[主]
ya
部落
damu ,
有的
yau
[主]
a
人
lazat
蒸
melumuz
[斜]
tu
糯米飯
senapuwaR ,
有的
yau
[主]
a
人
lazat
釀糯米酒
mesaisi ,
有的
yau
[主]
a
人
lazat
殺
me’tung
[斜]
tu
豬
babuy . |
部落舉行豐年祭,有人蒸糯米飯,有人釀糯米酒,有人殺豬。 |
這就是
nazau
[主]
a
傳統習俗
waway
[屬]
na
生活
qenabinnus
我們
niaq . |
這就是我們生活的傳統習俗。 |
sikawman na baqian
老人的話
常說
senasasanu
[屬]
na
老人
baqian , “
叫
semuni
[主]
ya
青蛙
biyat
下雨
uzan
(未來)
pa ,
叫
semuni
[主]
ya
雉雞
tiquRis
變好
qanengi
[主]
ya
天氣
deddan . ” |
老人常說:「蛙鳴降雨,雉雞啼天晴。」 |
意思
imi
[屬]
na
話
sikawman
這
zau
是
nani , |
這句話的意思是: |
如果
azu
傍晚
quRabi
聽見
mipil
[斜]
tu
聲音
suni
[屬]
na
青蛙
biyat ,
在
ta
隔天
temawaRan
一定
qawman
會下雨
qauzan , |
如果傍晚時聽見蛙鳴,那麼隔天一定會下雨; |
早晨
taRbabi
如果
azu
聽見
mipil
叫
semuni
[主]
ya
雉雞
tiquRis ,
一定
qawman
會很好
qanengian
[屬]
na
天氣
deddan . |
如果早晨聽見雉雞啼,那麼天氣一定晴朗。 |
這就是
nazau
[主]
a
生活經驗
qeniqenabinnus
所懂
qenasuppaRan
[屬]
na
祖先
baqian ,
非常
pataz
準確
melaqid . |
這就是祖先生活經驗的累積,非常準確。 |
tubtub
口簧琴
今天
setangi deddan
教
tudan
[屬]
na
我們
imi
[屬]
na
老師
patudan
製作
semangi
[斜]
tu
口簧琴
tubtub . |
今天老師教我們製作口簧琴。 |
什麼
niana
是
ya
口簧琴
tubtub ? |
什麼是口簧琴? |
這是
zau
[主]
a
口簧琴
tubtub
是
nani
發明
nikakasianem
[屬]
na
製作
penates
[斜]
tu
竹子
tenayan
[關係詞]
ay . |
這口簧琴是用竹子作成所發明的樂器。 |
什麼時候
qumni
才
qawka
可以
qanengi
吹奏
semiyup
[斜]
tu
口簧琴
tubtub ? |
什麼時候才可以吹奏口簧琴? |
在
ta
任何時候
qumnian
全都
nizu
可以
qanengi ,
尤其
padames
在
ta
空閒
silawadan
[屬]
na
耕作
kemuway
[斜]
tu
田
zenna , |
在任何時候都可以,尤其在農閒的時候, |
但是
wanayka
如果
azu
有
yau
[主]
a
去世
mepatay
親人
qenasuani ,
不要
naRin
吹
semiyup ,
觸犯禁忌
sapelisin . |
但是如果有親人去世,不要吹奏,觸犯禁忌。 |
damu niaq
我們的部落
在
ta
部落
damuan
我們
niaq ,
有
yau
蓋的房子
senaleppawan
[斜]
tu
竹子
tenayan ,
穀倉
siR
和
seRay
瞭望台
pamaRawan . |
在我們的部落有竹屋、穀倉和瞭望台。 |
蓋的房子
senaleppawan
我們
niaq
[斜]
tu
竹子
tenayan
很涼快
mesaRu
居住
qizuanan . |
我們用竹子蓋的房子住起來很涼快。 |
蓋的穀倉
senasiRan
用來放置
saseppawan
[斜]
tu
農作物
nikuwayan ,
防止
mai
(未來)
pa
偷了
Ruzikan
[屬]
na
老鼠
mutun
吃
qeman . |
蓋的穀倉用來放農作物,防止老鼠偷吃。 |
有
yau
瞭望台
pamaRawanan
在
ta
高
babaw
[屬]
na
部落
damu ,
要來觀看
sataytaytan
[斜]
tu
敵人
qenabid . |
在部落的高處有瞭望台,用來觀察敵人。 |
這
zau
就是
nani ,
傳統
qenian
建築
penaqiRian
我們
niaq
[屬]
na
噶瑪蘭
kebalan . |
這就是我們噶瑪蘭族的傳統建築。 |
setangi ay neRasian
現代的設施
不
mai
遠
medaud
[斜]
tu
豐濱
bakung
部落
damu
我們
niaq . |
我們部落距離豐濱不遠。 |
有
yau
[主]
ya
商店
tiyam ,
郵局
qaseqan na sudad
和
seRay
醫院
paisingan
那裡
tayan , |
那裡有商店、郵局和醫院, |
可以
nengi
我們
imi
去
matiw
前往
sa
商店
tiyam
買
meRasa
[斜]
tu
東西
Ribang , |
我們可以到商店買東西, |
可以
nengi
也
qaya
去
matiw
前往郵局
saqaseqan na sudad
存錢
menebi tu kelisiw ,
領錢
paseniz tu kelisiw
和
seRay
寄信
temungaw tu sudad . |
也可以到郵局存錢、領錢和寄信。 |
如果
azu
生病
metaRRaw
了
ti ,
可以
qanengi
去
matiw
[位]
ta
醫院
sapaisingan
看
paqayta
[斜]
tu
生病
taRRaw . |
如果生病了,可以到醫院看病。 |
現代
setangi
的
ay
設施
neRasian
更方便
qasimunangan
[屬]
na
生活
qenabinnus
我們
ta . |
現代的設施讓我們的生活更方便。 |
ta tukayan ay yencumin
都市原住民
住
ta
台灣
taiwanan
一百
Rasibu
人
lazat
有
yau
[主]
a
二位
kinnausa
人
lazat
[屬]
na
原住民
yencumin . |
原住民是台灣人口的2%。 |
有
yau
一半
dadusa
[主]
ya
原住民
yencumin
居住
qemizuan
在
ta
部落裡
damuan , |
有一半的原住民居住在部落, |
有
yau
一半
dadusa
原住民
yencumin
居住
qemizuan
在
ta
都市
tukayan . |
另一半的原住民已經居住在都市中。 |
在
ta
都會區
tukayan
多
muwazan
比較
ma
[斜]
tu
在
ta
部落裡
damuan
[主]
ya
工作
qakelawkawayan ,
吸引
papezaw
[斜]
tu
很多
mazemun
年輕人
sunsunis
前來
mawtu . |
都會區的工作機會比部落多,吸引很多年輕人前來。 |
居住
qemizuan
(完成)
ti
他們
qaniyau
在
ta
都市
tukayan
工作
kelawkaway ,
結婚
sinapawan ,
生子
sasunis . |
他們在都市定居,工作,結婚,生子。 |
所以
Raqana ,
現在
tangi
有
yau
很多
mazemun
孩子
sunsunis
[屬]
na
原住民
yencumin
在
ta
都市
tukayan
出生
binnus
和
seRay
長大
sumRuz . |
所以,現在有許多原住民的孩子在都市出生和長大。 |
qatabanan
豐年祭
每年
pitasaw
八
uwalu
到
temuzus
[斜]
tu
九
usiwa
月
bulan ,
豐年祭
qatabanan
[屬]
na
部落
damu
我們
niaq . |
每年的八月到九月之間,我們的部落舉行豐年節。 |
最重要
qaninnanan
[屬]
na
部落
damu
日子
deddan
這是
zau ,
聚集
malilisimpu
[主]
ya
家族
saleleppawan
也
qaya . |
這是部落最重要的日子,也是每個家族團聚的時刻。 |
大家
niz
我們
imi
在
ta
廣場
qizuanan
[屬]
na
聚集
qalisimpuan
唱
satezay
和
seRay
跳舞
salekiaw ,
慶祝
melilizaq
[斜]
tu
豐收
qenayauan . |
大家在廣場上唱歌和跳舞,慶祝豐收。 |
今年
setangi tasaw ,
[屬]
qani
叔叔
baqi
全家
saleppawan
從北部
maqeimis
搭乘
mezaqis
[斜]
tu
火車
gasuling
回來
temanan . |
今年,叔叔全家人從北部搭火車回來。 |
說
semanu
[類別詞]
ti
哥哥
qaqa , “
在
ta
北部
imisan
最懷念
qasizengesan
我們
niaq
的
ay ,
就是
nani
豐年祭
qatabanan
[屬]
na
部落
damu . ” |
堂哥說:「我們在北部最懷念的,就是家鄉的豐年節。」 |
palilin
歲末祭祖
過年前
qupaskuwa ,
有
yau
二種
uzusa
祭祖
palilinan
[屬]
na
噶瑪蘭族
kebalan. . |
過年前噶瑪蘭族有兩種歲末祭祖。 |
全都
nizu
不
mai
相同
sasetaR
祭品
Ribang
[屬]
na
祭儀
saseppawan
[屬]
na . |
祭儀、祭品都不相同。 |
只有
wanma
酒
Raq
相同
sasetsaR
的
ay ,
全都
nizu
要有
qayau
白
busaR
的
ay
酒
Raq
和
seRay
紅
tebaRi
的
ay
酒
Raq
才可以
qawka . |
只有酒是相同的,全都要有白酒與紅酒才可以。 |
不
mai
相同
sasetaR
時間
duki
[屬]
na
祭儀
seppaw
也是
qaya ,
全都
nizu
有
yau
不同
tatezuma
的
ya
禁忌
pelisin
[屬]
na ,
不能
ussa
隨便亂來
pisapatan . |
祭儀時間也不相同,都有不同的禁忌,不能隨便亂來。 |
祈求
temunuR
[斜]
tu
祖先
baqbaqibai ,
能平安
qanengian
[屬]
na
生活
qenabinnusan
[屬]
na
全家人
saleppawan . |
祈求祖先全家人生活能平安的。 |
menanepaw
結婚
習俗
waway
[屬]
na
噶瑪蘭族
kebalan
結婚
menanepaw
是
nani
入贅
kemadabu
就是
ya
男生
Runanay ,
結婚
menanepaw
(未來)
pa
是
nani
有
yau
[主]
a
二
uzusa
家庭
leppawan
討論
simsanu . |
噶瑪蘭的結婚習俗是男方入贅,要結婚時是由雙方家庭討論的。 |
家人
pinileppaw
[屬]
na
女方
tazungan
準備
pasaiya
[斜]
tu
糯米飯
senapuwaR ,
肉
’si
[屬]
na
豬
babuy ,
酒
Raq ,
糯米酒
isi
和
seRay
檳榔
dadas . |
女方家人會準備糯米飯、豬肉、酒、糯米酒和檳榔。 |
在
ta
晚上
qaRabi
[屬]
na
日子
deddan
那個
’nay ,
送
temungaw
到
sa
家
leppaw
[屬]
na
男方
Runanay ,
請吃
paqan
[斜]
tu
親戚
qenasuani
[屬]
na
男方
Runanay
晚餐
saRabi . |
在當天那個晚上,送到男方家裡,請男方親戚吃晚餐。 |
完成
mulepun
吃
qeman
晚餐
saRabi ,
帶
azasan
[屬]
na
了
ti
未來女婿
qaRukedabu
帶回
patanan
到
sa
家
leppaw
[屬]
na
女方
tazungan . |
吃完晚餐後便將未來女婿帶回到女方家裡。 |
這樣
senazau
結婚
menanepaw
了
ti
他們
qaniyau . |
這樣他們(就)結婚了。 |
semanga ti temaqsi
畢業
現在
tangi
日子
deddan
是
nani
結束
semanga
了
ti
我們
imi
唸書
temaqsi . |
今天是我們畢業的日子。 |
很多
muwaza
學到了
nisinanaman
我們
niaq
在
ta
學校
taqsian . |
我們在學校中學習到了很多。 |
學會
mesuppaR
(完成)
ti
我們
imi
釣魚
melawis ,
潛水
meRenem ,
捕魚
Raybaut ,
撿海菜
sianguzus
在
ta
海邊
lazingan . |
我們學會在海邊釣魚、潛水、捕魚、撿海菜。 |
學會
mesuppaR
(完成)
ti
我們
imi
放陷阱
temikas ,
打獵
semalaw
和
seRay
摘野菜
qaytenned
在
ta
山上
naungan
也
qaya . |
我們也學會在山上放陷阱、打獵跟摘野菜。 |
說
semanu
耆老
baqian
我們
timaimian , “
要勤勞
qadaduna
(祈使句)
ka
工作
kelawkaway
將來
qusazui . ” |
耆老對我們說:「以後做事要勤勞。」 |
出去
melusit
(完成)
ti
我們
imi
[斜]
tu
學校
taqsian ,
開始
siangatu
(未來)
pa
(完成)
ti
走
semaqay
[斜]
tu
新
tasu
的
ay
路
lazan
[屬]
na
人生
qenabinnusan . |
我們走出學校,要開始邁向新的人生旅程。 |